تطبیق دین اسلام و دین زرتشت
تنظیم : گروه علوم اجتماعی ،اقتصاد وروان شناسی شهرستان شهرضا
فهرست مطالب
اهورامزدا ( پروردگار یکتا )
الله ( پروردگار یکتا )
پیامبر در دین زرتشت
پیامبر در دین اسلام
نماز در دین زرتشت
نماز در دین اسلام
روزه در دین زرتشت
روزه در دین اسلام
ازدواج در دین زرتشت
ازدواج در دین اسلام
اهورامزدا ( پروردگار یکتا )
اهورا : هستی بخش
مزدا : دانای بزرگ)خداوند خرد)
اهورامزدا به معنی دانای بزگ هستی بخش یا خداوند جان و خرد می باشد و در معنی کلمه اهورامزدا متوجه می شویم که دو صفت برگزیده از صفات خداوند نام برده شده است.
در دین زرتشت اهورامزدا (خداوند) دارای صفات ویژهای می باشد که شش فروزه آن به نام امشاسپندان (بی مرگان جاوید) می باشد که بصورت زیر است:
- بهمن (اندیشه نیک خدایی)
- اردیبهشت (بهترین راستی یا صراط مستقیم)
- شهریور (قدرت اهورایی با حکومت الله)
- سپندارمزد (اسفند) مهر و فروتنی
- خرداد (رسایی , بلوغ)
- امرداد (بی مرگی و جاودانی)
و در قسمت دیگر اوستا 101 نام اهورامزدا برده شده است.
یک تفاوت جزئی در خدای زرتشتیان با ادیان دیگر وجود دارد این هم آن که اهورامزدا خدای دانا و توانا و دارای تمام فضایل و فروزه های نیک مانند عدل و داد,راستی و درستی,مهر و محبت,انصاف و مروت می باشد,ولی در ادیان دیگر بجز این صفات,خداوند را دارای صفاتی چون جبار,قهار,که قومی را بخاطر سر پیچی و نافرمانی بوسیله زلزله,سیل,آتشفشانی,پیر و جوان,مرد و زن,طفل شیر خواره همه را با خاک یکسان نموده و از بین می برد و به قول معروف هیزم خشک و تر را با هم می سوزاند.
از نظر زرتشت خداوند بخشاینده و بخشایشگر و مهربان است و خداوند هرگز آفریننده بدی ها نیست و او همه چیز را خوب می آفریند,اشو زرتشت در گاتها می فرماید:
(( آن دو نیروی همزادی که در آغاز در عالم تصور ظهور نمود یکی از آن نیکی است در اندیشه و گفتار و کردار و دیگری بدی است در اندیشه و گفتار و کردار, میان این دو مرد و زن دانا باید نیک را برگزینند نه زشت و بد را))
این دو نیرو که بنام سپنتا مینو ( پاک و مقدس) و انگره مینو (نیروی پلید) نام برده شده اند:
سپنتا : به معنی پاک و افزاینده و سود رسان
انگره : ناپاک , کاهش دهنده
مینو : روح و نیرو
تنها یک بار از انگره مینو در اوستا نام برده شده است و انگره مینو با اهریمن متضاد می باشد و در گاتها و دیگر بخش های اوستا هر جا به انگره مینو برخورد می نماییم منظور اندیشه یا نیروی ناپاکی است و در اوستا اهورامزدا خدای بزرگو آفریننده همه موجودات است و زرتشتیان خدای دیگری را بجز اهورامزدا پرستش نمی کنند. این که گروهی فکر می کنند زرتشتیان دوگانه پرستند این زاییده فکر و اندیشه آنهاست و در هیچ جای اوستا از دو خدا نام برده نشده است.
زرتشتیان انگره مینو یا اهریمن را هیچ وقت مورد پرستش قرار نمی دهند بلکه تلاش می کنند با خوبی,راستی و عدل و داد , با اهریمن مبارزه کنند.
زرتشت دنیا را میدان مبارزه برای این دو نیرو می داند و هر فرد زرتشتی وظیفه دارد که سپنتا مینو را برگزیند و با انگره مینو (اهریمن) غلبه کند.
زرتشت می فرماید سرانجام جایگاه دروغ پرستان در زندگی اخروی زشت ترین مکان (دوزخ) و پیروان راستی بهترین جا (بهشت)می باشد.
الله ( پروردگار یکتا )
حال به کتاب آسمانی مقدس قرآن مراجعه می نمائیم تا ببینیم در مورد اهریمن چه سخنانی وجود دارد:
هر مسلمانی برای شروع خواندن قرآن می فرماید:
((اعوذ باالله من الشیطان الرجیم))
پناه می برم به خدا از شر شیطان رجیم.
برای اینکه بدانیم شیطان چیست به آیه های قرآن مراجعه می کنیم که در سوره بقره آیه 14 خداوند پس از آفرینش آدم و دمیدن روح خود در او به فرشتگان درگاه امر می کند بر آدم سجده کنند همه فرشتگان به جز شیطان از این امر اطاعت می کنند پس شیطان از کافران می شود و از درگاه الهی رانده می شود و به گمراه کردن بندگان خدا می پردازد.
باز هم در سوره اعراف آیه 11 می بینیم:
((شما را ساختیم آنگاه نفس بندیتان کردیم سپس به فرشتگان گفتیم آدم را سجده کنید همه سجده کردند , مگر ابلیس که از سجده کنندگان نبود))
همچنین در سوره بقره آیه 168 می بینیم :
((پیروی شیطان را نکنید که او دشمن آشکار شماست))
و همچنین فراوان در آیات قرآن درباره شیطان سخن گفته شده است.
در اسلام درباره دوگانه پرستی آمده است که خداوند هستی نامحدود و آفریدگار جهان و نقص و عیبی در ذات وی راه ندارد و موجودات آفریده شده خداوند هستند و هستی خویش را از خدا می گیرند و خداست که آنها را آفریده و به آنها اجازه زندگی کردن داده است و مسلمانان در روز چندین مرتبه به یگانگی خداوند سوگند می خورند.
پیامبر اسلام وقتی که به پیامبری رسیدند مردم را به پرستش خدای یگانه دعوت کردند,به طوری که هر کس به دین اسلام روی می آورد می گوید:
((اشهدان لا اله الا الله و اشهدان محمدا الرسول الله))
(شهادت می دهم خداوند یکتاست و شهادت می دهم محمد رسول خداست.)
در قرآن آیه های زیادی برای یگانگی خداوند آمده است و در سوره توحید که معروف به شناسنامه خداوند است مسلمانان می گویند:
((بگو خدا یکی است,خداوند صمد است,نه زاییده و نه زاده شده و کسی همتای او نیست))
پیامبر دین زرتشت
زرتشت در 1768 سال پیش از میلاد مسیح در خانواده اسپنتمان از مادری به نام دغدو و پدری به نام پوروشسب در شهر آذربایجان به دنیا آمد,در سن هفت سالگی در زرتشت او را به مردی دانا و خردمند به نام کوروش سپرد تا او آیین دینی آن زمان را به او یاد دهد,کوروش به غیر ازآیین آن زمان اختر شناسی,دامداری پزشکی,کشاورزی و غیره را به او آموزش داد و او در سن 15 سالگی تمام تعالیم را به خوبی یاد گرفت,اما زرتشت همیشه در حال پرسش و پاسخ بود او از بدی ها و نادرستی هایی که در زمان خود می دید رنج می برد و همچنین به حیوانات مهر می ورزید و سعی می کرد آنها را از آزار و شکنجه مردم نجات دهد,زرتشت در تنهایی به فکر آفرینش جهان و آفریدگار آن بود او برای اینکه این راز را پیدا کند به هر کسی از خویشاوندان گرفته تا پیشوایان دینی روی آورد سرانجام سن 20 سالگی گوشه گیری را انتخاب کرد و او به طبیعت روی آورد تا به حقیقت پی ببرد,زرتشت می پرسید:
چه کسی زمین و آب و آسمان و درختان و خورشید و ستارگان را آفریده ؟
چه کسی خواب و بیداری را آفریده و چه کسی روز و شب را آفرید و سوالهای دیگر.
سرانجام وهومن یا خرد نیک و رسا به پیامبر وارد شد و به تمام سوالهای او پاسخ داد و در روز خورداد در فروردین ماه همان سال پس از پایان 10 سال گوشه گیری در طبیعت خرد نیک بر او وارد شد و از سوی خداوند فرمان پیامبری را برای او آورد در آن زمان زرتشت 30 سال داشت و او با آموزش های ایزدی به میان مردم برگشت و او ابتدا از خانواده و خویشاوندان شروع کرد و همه را به دور هم جمع کرد و به آنها گفت:
ای خویشاوندان من فرستاده خداوندم و از خداوند برای شما پیغام آورده ام و از آنها خواست خدایان دروغین را کنار بگذارند و دیوان را نپرستند و خداوند یکتا را پرستش کنند بعد از این که سخنان زرتشت تمام شد خویشاوندان رفتند به جز یک نفر,پسر عموی او میدیوماه ماند و کم کم توانستند آیین یکتا پرستی را گسترش دهند ,سخن ها و گفتارهای زرتشت در 17 بخش کتاب یسنا به نام گاتها آمده است که همه اینها گفتارهای خود زرتشت می باشد که آن زمان بر او وحی شده است و که به معنای اساس و بنیاد و متن است و به زبان اوستایی است که با زبان پهلوی هم ریشه است و اوستا دارای پنج بخش می باشد.
شرافت آدمی در آن است که در قید و بند دیگران نباشد و پرستش چوب ها و بتها و تکه سنگ ها را منع کرد چون اینها را چیزهای بی بنیاد می دانست و می گفت خداوند یکتا اهورامزدا می باشد که نیروی تفکر را به انسان بخشیده است تا انسان در سایه آن نیک را از بد تشخیص دهد.
و سرانجام زرتشت در سن 77 سالگی در آتشکده بلخ توسط توربراتور دیده از جهان بست.
پیامبر دین اسلام
هنگامی که مردم سرزمین مکه در غفلت و نادانی به سر می بردند و بت ها را پرستش می کردند و همیشه در جنگ و مبارزه و خونریزی بودند در قبیله بنی هاشم فرزند پسری به دنیا آمد که محمد مصطفی نامیده شد,مادر آن حضرت آمنه و پدرش عبدالله نام داشت و عبدالله قبل از تولد کودک فوت کرد و آن کودک یتیم به دنیا آمد و یکی از رسم های مکه آن بود که در میان قبایل صحرا نشین دایه ای برای نگهداری و پرورش فرزندان خود انتخاب می کردند وبعد عبدالمطلب زنی پاک دامن و خوش خوی به نام ملیحه را برای پرورش محمد برگزید و حلیمه از قوم بنی سعد بود کودک در دامان قبیله صحرا نشین جا یافت آنها به محمد به دیده دوستی و محبت نگاه می کردند چرا که برای آنها خیر و برکت بسیار به همراه داشت هنگامی که محمد به شش سالگی رسید همراه مادرش در سفری آکنده از مهر و محبت عازم یثرب شد هنگامی که از یثرب بر می گشت آمنه چشم از جهان بست و بار دیگر محمد یکه و تنها شد به این ترتیب محمد پدر و مادرش را در کودکی از دست داد و یتیم شد در نتیجه سرپرستی محمد را عبد المطلب در دست گرفت و هنگامی که محمد هشت سال داشت عبد المطلب نیز از دنیا رفت , عبد المطلب قبل از مرگش دست محمد را در دست ابوطالب گذاشت,ابوطالب مانند پدری دلسوز و مهربان با آن حضرت رفتار می کرد ابوطالب مردی دست تنگ و عیالمند بود,با اینکه ریاست بنی هاشم را به عهده داشت در آمد اندکی داشت به همین دلیل کار شبانی را انتخاب کرد تا اندکی از بار مسئولیت ابوطالب کاسته شود و روزها سپری شد و چون شغل شبانی شایسته کسی به سن و سال او نبود به بازرگانی روی آورد و مالی از خدیجه زن ثروتمند مکه می گرفت و به تجارت می پرداخت و سود حاصل از آن را میان خود و خدیجه تقسیم می کرد,کاروان تجاری محمد موفق ترین کاروانی بود که تا آن موقع با مال خدیجه تجارت کرده بودند و در این سفرهای تجاری معجزات فراوانی از پیامبر شکل گرفته بود و هنگامی که خدیجه آنها را شنید تصمیم به ازدواج با محمد گرفت و پیامبر در سن 25 سالگی ازدواج کرد و محمد (ص) هر سال مدتی را در غار حرا به عبادت و اطاعت خداوند می پرداخت و مراسم عبادی خاصی را که برای مکیان ناشناخته بود انجام می داد.
سرانجام در روز بیست و هفتم سال 611 میلادی پس از 40 سالگی به پیامبری مبعوث شد.
در آن روز جبرئیل بر او وارد شد و گفت بخوان ( سوره بقره آیه 1 تا 5 )
بدین گونه پیامبر به رسالت بر انگیخته شد و پیامبر به مکه رفت و همسر خود را از رسالت خویش آگاه ساخت,خدیجه پس از شنیدن ماجرا,به رسالت وی ایمان آورد.
پیامبر خویشاوندان و نزدیکان خود را در مجلسی جمع کرد و به آنها رسالت خود را اعلام کرد و گفت من فرستاده خدا هستم و آنها را به یگانگی فرا خواند اما ابولهب عموی پیامبر گفت:
نابود شوی آیا به خاطر همین ما را صدا زدی ؟ همه به اتفاق ابولهب پیامبر را مسخره کردند در این جمع تنها کسی که که به پیامبر ایمان آورد و اولین کسی بود که به اسلام ایمان آورد پسر عمویش علی بن ابیطالب بود.
کم کم رسالت پیامبر در مکه و شهرهای اطراف آن پیچید و بیشتر افراد تنگدست به این رسالت پاسخ مثبت دادند و بزرگان و ثروتمندان از این رسالت سر باز زدند و به آزار و اذیت مسلمین پرداختند,پس از مرگ ابوطالب و خدیجه,پیامبر با بحران های سختی مواجه شد.
قریش همه نیروی خودش را برای نابودی مسلمانان به کار انداخت در نتیجه پیامبر به ناچار به مسلمانان فرمان داد به حبشه مهاجرت کنند,پادشاه حبشه نیز به آنان پناه داد و مقدمشان را گرامی داشت و تنها قبیله ای که دعوت پیامبر را پذیرفته بود در یثرب (مدینه) بود.
مردم یثرب (مدینه) سخن پیامبر را پذیرفته و به دعوت او گردن نهادند و بدین گونه اسلام در شهر یثرب مانند طلوع خورشید تابناک پس از شبی دراز آغاز به انتشار کرد و شهر مدینه پایگاه اسلام شد.
پیامبر در طول 23 سال رسالت خود آزار و اذیت فراوانی از طرف کفار شد و سرانجام پیامبر در سال دهم هجری همراه یارانش به مکه رفتند که این حج به نام (حجه الوداع) نامیده شد.
پیامبر در راه بازگشت در منطقه ای به نام غدیر خم یارانش را جمع کرد و دست حضرت علی (ع) را گرفت و او را جانشین خود خواند و به مسلمانان دستور داد با علی بیعت کنند.
هنگامی که کار بیعت مسلمانان با علی به پایان رسید آیه ای نازل شد که در این اکمال و اتمام دین را به همگان اعلام کرد.
((الیوم اکملت لکم دینکم و ائممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دنیا.))
(امروز دین شما را کامل کردم و نعمتم را بر شما تمام ساختم و اسلام را به عنوان آئین برای شما پسندیدم.)
سرانجام پیامبر در ظهر دوشنبه بیست و هشتم ماه صفر در سال یازدهم هجری در سن شصت و سه سالگی بعد از 23 سال رسالت که 13 سال آن در مکه و 10 سال آخر آن در مدینه بود در سال 633 میلادی چشم از جهان بست.
حضرت علی (ع) پیامبر را غسل و کفن کرده و با مسلمانان بر پیکر پیامبر نماز گزاردند و آنگاه وی را در منزلش به خاک سپردند.
نماز در دین زرتشت
از نظر دین زرتشت آنچه که ما را به خدای خود نزدیک می گرداند چیز نیکو و پسندیده ای به نام نماز و ستایش است,نماز اعمالی است که ما به آن نیازمندیم و با آن به روح و روان خود نیروی پرواز می بخشیم و به خدا نزدیک می شویم.
نماز از ما بر می خیزد و خدای را بدان هیچ نیازی نیست,نماز راستین و بهترین آن است که در برابر بخشندگی و یا برای پاداش نباشد بلکه نماز چیزی است که از دل برخیزد و بر دل بنشیند به این می گوییم نماز مینوی (معنوی) که هیچ خواهش مادی در آن نباشد.
نماز زرتشت نماز ساده و در عین حال مینوی است و در آن جز درون نگری که او را با اهورامزدا همراز و همدم می ساخت چیز دیگری نبود.
او در ستایش اهورامزدا,سرودهایی می سراید که در عین حال برای یارانش آیین زندگانی و راهنمایی نیک است.نماز زرتشت برای زرتشت راز است و نیاز.
هر زرتشتی در روز باید پنج دفعه نمازهای بایسته را به جا آورد:
اولین گاه,گاه هاون که از دمیدن خورشید تا نیمروز می باشد.
دومین گاه,گاه رپیتون که نیمروز شروع و تا پسین ادامه دارد.
سومین گاه,گاه ازیرن که پسین تا فرورفتن خورشید ادامه دارد.
چهارمین گاه,گاه ایوی سروترم که از غروب آفتاب تا نیمه شب ادامه دارد.
پنجمین گاه,گاه اوشهن از نیمه شب تا بر آمدن آفتاب است.
هر کدام از نمازهای پنج گاهانه با این زمزمه شروع می شود:
((به نام خداوند بخشاینده بخشایشگر مهربان))
باور دارم به دین مزدا پرستی که آورده زرتشت است پیرو آموزش های اهورایی هستم که از دیو (دروغ) و دوگانه پرستی به دور است.
بعد از خواندن این زمزمه بنا بر وقت هر نمازی روز یا شب یکی از نمازهای پنج گانه خوانده می شود.
شرایط نماز برای مردان پاک بودن در صورت جنابت باید غسل کرده باشند , مکان نماز باید پاک باشد و از هر گونه آلودگی به کنار باشد,مردان حتما باید عرق چین سر گذاشته باشند و رو به سوی نور که پرستش سو (قبله) زرتشتیان می باشد,در روز رو به نور طبیعی (خورشید) و در شب نور و ماه و آتش و حتی ستاره و با نور معمولی (در اصل منظور از نور,نور معنوی است).
و شرایط نماز برای زنان حجاب کامل (چارقد سفید) و باید پاک باشند و در صورت عادت ماهیانه 7 یا 12 روز نباید نماز بخوانند تا هنگامی که پاک شوند و به کتاب آسمانی نباید دست بزنند و مکان نماز باید پاک باشد و از هر گونه آلودگی به کنار باشد.
باطل کننده های نماز در دین زرتشت عبارتند از :
ـ ناپاک بودن و ناپاک شدن
ـ ناپاک بودن جای نماز
ـ ریزش مو در هنگام نماز
ـ بلند بودن ناخن
ـ ریزش خون از یکی از اعضای بدن یا اینکه خون به لباس نماز گذار باشد .
هر زرتشتی چه زن و چه مرد در هنگام نماز باید بایسته های زیر را نیک بداند و در انجام آن بکوشد و بعد به پرستش پروردگار بپردازد.
ـ پاک بودن تن در هنگام آغاز نماز
ـ در برداشتن سدره و کشتی
ـ پاک بودن جامه از هر گونه آلایش و نسا
ـ شستن دست و رو
ـ پاک بودن جای پرستش
ـ رو نمودن به پرستش شو (قبله)
برای شستن دست یا پاک نمودن لباس باید از آبی استفاده کنند که رنگ و بو و مزه نداشته باشد و یا چیزی آلوده شده نباشد.
زرتشتیان آتش را نماد نور,روشنایی, ... می دانند و آن را یکی از آفریده های پروردگار می دانند و به آن احترام می گذارند و هرگز مورد پرستش قرار نمیدهند و آتش برای زرتشتیان نمادی از پرستش سو (قبله) می باشد.
قبله مسلمانان خانه کعبه می باشد و در بین مسلمانان به نام خانه خدا معروف می باشد و مسلمانان هنگام نماز در هر نقطه از جهان باشند رو به سوی آن نماز می خوانند اما پرستش سوی زرتشتیان نور است حال به هر سو که می خواهد رو کند نور شعله آتش,شمع فروزان,خورشید و یا هر شی نورانی دیگری که باشد.
در یسنا یکی از پنج بخش اوستا می خوانیم:
((ای خدای هستی بخش دانای بی همتا که بخشاینده همه چیز و از دیده ظاهر بین ما ناپدیدی این آتش را که در برابر گذاشتیم نور آفرینش تو می دانیم و آن را به منزله قبله می ستاییم و بوسیله این نور از ذرات انوار توست خواستاریم که خود را به نور حقیقت تو برسانیم))
زرتشتیان هنگام نماز رو به سوی نور می کنند که اهداف زیر را دارند:
ـ آنها آتش را یکی از آفریده های اهورامزدا می دانند و با خدای خود راز و نیاز می کنند و سعی می کنند به وسیله این نور خود را به خدا نزدیک کنند.
ـ همانگونه که آتش نور و حرارت خود را به اطراف به یک اندازه پراکنده میکند آنها هم نسبت به تمام بشر مهر می ورزند.
ـ همانگونه که آتش رو به بالا و سربلند است و در یکجا ساکن نیست آنها هم همیشه سربلند باشند و پله های ترقی را یکی پس از دیگری بپیمایند.
ـ همانطور که آتش پاک است و ناپاکی ها را از بین می برد,آنها هم آلودگی های روحی و جسمی خود را از بین ببرند.
ـ با اینکه آتش مظهر پاکی است متحمل رنج ها و مشقات میگردد و از روزنه های گذشته و لیاقت سرافرازی را دارد زرتشتیان هم در هر طبقه ای که هستند در اثر کار و کوشش می توانند به درجات عالی نائل شوند و لیاقت مقام بالا را داشته باشند.
نماز در دین اسلام
همانگونه که در قرآن مجید سوره 35 آمده است:
((الله نور السموات و الارض))
(خداوند نور آسمانها و زمین است)
همچنین در قرآن داستان برانگیخته شدن پیامبران را نگاه کنیم می بینیم همه به وسیله نور به آنها وحی شده است همانطور که در سوره بقره آمده است:
((اذا قلتم یا موسی لن نومن و لک حتی مزی الله چهره فاخذ تکم الصاعقه))
از موسی خواسته شد تا خدا را به آنها نشان دهد تا ایمان بیاورند , خدا خود را چون نور هویدا نمود و چون یهودیان ایمان نیاوردند همان نور آنها را خاکستر نمود و دوباره زنده کرد.
همچنین داستان حضرت موسی هنگامی که با خانواده اش به نزد قومش حرکت می کرد از دور به خانواده اش گفت صبر کنید من به آنجا می روم و از آن نور برای شما خبر می آورم و آتشی می آورم تا خودمان را گرم کنیم وقتی به آن نور نزدیک شد از لابه لای درخت ندایی به گوشش رسید:
((ای موسی من پروردگار توام خدایی جز من نیست و اینجا سرزمین مقدسی است ...))
بهترین عبادت ها نماز است نماز یکی از عبادت هایی است که در همه ادیان مختلف بوده و نخستین عبادتی است که بر بندگان واجب شده است.
خداوند در سوره بقره آیه 3 می فرماید:
((... الذین یومنون بالغیب و یقیمون الصلوه و ثما رزقنهم ینفقون ...))
این آیه بیانگر این است که از اعتقاد به مبدا و معاد و وحی و نبوت اولین چیزی که مهم است نماز است.
پیامبر اکرم می فرماید:
((اول ما فرض علی العباد الصلوه و اخر ما یبقی عند الموت الصلوه و اول ما یخا سب به العبد یوم القیامه الصلوه ... .))
(نخستین پرستشی که بر بندگان واجب شد نماز است.آخرین عملی که به هنگام مردن بماند نماز است و اولین چیزی که در روز رستاخیز از آن بپرسند نماز است ... .)
در اسلام آمده است نماز نوعی سپاس قلبی و لفظی است که همراه با اعمال و حرکت هایی می باشد و نشانه تواضع و ادب در برابر خداوند است در نماز رازها و رمزها نهفته است کسی که اهل نماز و راز و نیاز با خدای خود باشد از ناپاکی ها و فساد دوری می کند نماز یاد خداوند است و یاد خدا تنها راه اطمینان و آرامش است,یک نماز گزار در هنگام نماز به تمام اهداف مادی پشت پا می زند و به معنویت رو می آورد.
یک نماز در صورتی پاک و معنوی است که ظاهری نباشد و فقط برای خدای خود باشد.
کسانی که نماز را از روی عادت به جا می آورند و کسانی که از روی ظاهر نماز میخوانند نماز آنها مورد قبول حق قرار نمی گیرد.
نماز تنها عبادتی است که در همه ادیان ها وجود دارد.
در سوره طه آیه 24 خداوند خطاب به حضرت موسی می فرماید:
((اقم الصلوه لذکری))
(نماز را برای یاد من بر پا دار)
در سوره لقمان آیه 17 لقمان به فرزندانش می گوید:
((یا بنی اقم الصلوه و امر به المعروف و انه عن المنکر))
(پسرم نماز را به پا دار و امر به معروف و نهی از منکر کن)
به طور کلی در اسلام پنج دفعه نماز را به جا می آورند که ما آ ن را به سه دسته تقسیم می کنیم:
ـ نماز صبح که دو رکعت می باشد و زمان آن از سپیده دم شروع و تا طلوع خورشید ادامه دارد.
ـ نماز ظهر و عصر چهار رکعت است و از نیمروز هنگامی که خورشید بالاترین نقطه آسمان است شروع و تا قبل از غروب آفتاب ادامه دارد.
ـ نماز مغرب و عشا که به ترتیب سه رکعت,چهار رکعت می باشد از غروب آفتاب شروع می شود و تا آخرین ساعات شب ادامه دارد.
هنگامی که یک مسلمان تصمیم دارد نماز خود را بخواند باید تمیز باشد و بهترین لباس و پاک ترین آنها را بپوشد,قبل از اینکه نماز را شروع کند باید وضو بگیرد در اسلام وضو,شستن دست و رو به ترتیب زیر است:
ـ شستن دست و صورت
ـ ریختن آب روی دست راست از آرنج به پایین و بعد دست چپ
ـ مس سر
ـ مس پا (اول پای راست و بعد پای چپ)
تمامی این حرکات فلسفه های خاصی دارند و وضو به منزله اجازه ورود به حضور پروردگار است گاهی لازم است قبل از نماز غسل کنند از جمله غسل جنابت که طبق دستوراتی که آمده است غسل انجام می گیرد:
در صورتی که آب برای وضو وغسل گرفتن نباشد,وقت برای وضو وغسل کم باشد,مصرف آب برای بدن مضر باشد,... در اینگونه موارد بر شخص واجب است که تیمم کند.
طبق دستوراتی که در رساله ها آمده کف دو دست را بر خاک پاک زده و بر پیشانی و پشت دست ها بکشید.
خاک مورد استفاده باید پاک و بهداشتی باشد و از هر گونه آلودگی به دور باشد.
تیمم را می توان بر روی کلوخ, چوب, خاک, بعضی از سنگ ها و ... کرد.
در نماز پوشیدن بدن به حد خود لازم و ضروری است حد واجب برای مردان پوشاندن بدن از ناف تا زانو و برای زنان پوشاندن بدن خود به جز دست و صورت و پاها تا مچ می باشد, لباس نمازگزار باید تمیز باشد و بهتر است لباس سفید بپوشند و از پوشیدن لباس سیاه و عصبی بپرهیزند.
لباس مسلمانانی که نماز می خوانند شش شرط دارد:
ـ آنکه پاک باشد.
ـ آنکه بنا براحتیاط واجب مباح باشد.
ـ انجام دادن اعمال غیر مجاز در هنگام نماز.
ـ خونریزی یکی از اعضای بدن در هنگام نماز.
شرایط کلی نماز گزاران مرد در دین اسلام عبارتند از:
ـ تمیز بودن بدن.
ـ لباس نماز گزار باید پاک و حلال باشد.
ـ مکان نماز گزار باید پاک و حلال باشد.
ـ داشتن وضو کامل.
ـ رو به سوی قبله.
ـ مرد باید درنمازعورتین خود را بپوشاند و بهتر است ازناف تا زانوی خود را بپوشاند.
ـ استفاده از طلا برای مردان حرام و نماز خواندن با آن باطل است.
ـ در صورت لزوم , انجام غسلی که بر او واجب است.
روزه در دین زرتشت
در دین زرتشت چیزی به نام روزه وجود ندارد ولی در این دین نبر وجود دارد به این صورت که چهار روز در ماه, روزهای وهمن, ماه, گوش و رام (در دین زرتشت برای هر روز از ماه یک نام وجود دارد)حیوانات و حتی قرآورده های (جگر و دل و قلوه و ...) را نمی خورند.
معنی روزه گرفتن در آییت زرتشت پرهیز از ارتکاب گناه است مثلا زبان باید روزه بگیرد و از اظهار سخن زشت بپرهیزد و ذهن باید روزه بگیرد و از ورود اندیشه های زشت در مغز جلوگیری کند ... .
پس دین زرتشت روزه داریشان به صورت نخوردن گوشت در چهار روز از ماه ( در سال 48 روز) بوده یعنی در این روزها به حیوانات آزار نمی رسانند و آنها را سر نمی برند و چون از لحاظ علمی انسان از نژاد گوشت خوار نیست.
فایده نبر این است که از خوی های حیوانی در انسان کم می شود و به همین دلیل موجب افزایش حیوانات می شود.
روزه در دین اسلام
در دین اسلام نماز, روزه, زکات از جمله مسائلی هستند که خداوند متعال برای امت اسلام وضع کرده است, روزه یک عبادتی است که برای سعادت جامعه و تکامل افراد دستور داده شده و در اسلام دومین فروع دین می باشد.
خداوند می فرماید:
((کما کتب الذین من قبلکم))
این عبادت تنها برای مسلمین نیست بلکه برای گذشتگان این قانون آمده است.
در قرآن آیات زیادی در مورد روزه آمده است از جمله سوره بقره, آیه 184 که می فرماید:
((قوله تعالی یا ایها الذین امنوا کتبت علیکم الصیام کما کتب علی الذین من فبلکم لعلکم تتقون))
یعنی ای کسانی که ایمان آورده اید واجب شده بر شما روزه همان طور که بر امتهای قبل از شما واجب شده بود شاید شما تقوا را پیشه خود گردانید.
و همچنین در آیه های 185 و 186 سایر خصوصیات روزه بیان شده, روزه بر چه کسانی واجب نیست, ماه روزه, وقت و زمان آن که از طلوع فجر تا غروب آفتاب است را مشخص کرده است.
امام رضا (ع) سه مطلب را فلسفه روزه می داند:
ـ روزه سبب می شود انسان خود را در برابر پروردگار کوچک و حقیر بداند که با دست یابی به چنین حالتی انسان به درجه عبودت نائل می شود.
ـ روزه خود تنبیه و تذکری است برای تشنگی و گرسنگی و شدائد قیامت و احوال آن و انسان را به یاد آن روز عظیم می اندازد.
ـ جلوگیری از شهوت و خواسته های شیطانی و هوس های نفساتی است و انسان را از بند هواها آزاد می سازد.
روزه دار باید آدابی را رعایت کند بعضی از این آداب اگر ترک شوند روزه باطل نمی شود, ولی بعضی از این آداب اگر ترک شود روزه باطل می شود, یک فرد روزه دار فقط گرسنگی نباید بخورد بلکه تمام اعضا و جوارح او باید روزه باشند غیبت نکند, نگاه نامحرم نکند,…
در صورتی که تمام این شرایط را داشته باشد روزه او مورد قبول حق تعالی قرار خواهد گرفت.
امام صادق (ع) در مورد ثواب روزه گرفتن فرموده اند:
کسی که ماه رمضان را روزه بگیرد و شهوت خود و زبان خود را حفظ نماید و از اذیت مردم بپرهیزد خداوند گناهان گذشته و آینده او را می آمرزد و او را از آتش آزاد می سازد و او را در بهشت جای خواهد داد و از دیگران در قیامت شفاعت خواهد کرد.
پیامبر اکرم (ص) می فرماید:
((عن النبی صلی الله علیه و اله نوم الصائم عباده و نفسه تسبیح))
(خواب روزه دار عبادت است و نفی او تسبیح)
همچنین جابر از امام محمد باقر (ع) نقل می کند:
که فرمود ای جابر کسی که ماه رمضان بر او داخل شود و روزهای آن را روزه بگیرد و پاسی از شب را در این ماه در عبادت و بندگی خداوند باشد و زبان خود را حفظ کند و جسم خود را از حرام حفظ نماید و از اذیت و آزار مردم بپرهیزد از گناهان خارج می شود مثل آن روزی که از مادر متولد شده است.
پس در ماه رمضان تمام کارهای روزه دار ثواب دارد از نفس کشیدن تا خوابیدن, همه و همه و حتی خداوند متعال ثواب آن را چندین برابر می کند.
ازدواج در دین زرتشت
در آیین زرتشت ازدواج آنقدر پسندیده ایت که به زرتشتیان سفارش شده :
((به همدینان خود یاری کنید تا بتوانند همسری که می خواهند برگزینند و پیوند همبستگی بندند))
در دین زرتشت سفارش شده است که دختر و پسر با مشورت و خرد (وهومن) و اشا (راستی وپاکی) همسر خود را انتخاب کنند و پدر حق ندارد دختر خود را مجبوربه ازدواج با پسری کند.
و در آیین زرتشت بیش از یک همسر نمی توان انتخاب کرد و هر گاه همسر کسی بمیرد تا یک سال نمی تواند ازدواج کند.
مهریه و صداق در آیین زرتشت وجود ندارد.
در آیین زرتشت مرد و زن جایز نیستند با بعضی از افراد ازدواج کنند,
مردها نمی توانند با:
مادر, خواهر, دختر, دختر خواهر, دختر برادر, خواهر پدر, خواهر مادر, دایه ای که شیر داده و هر دختری خواه خودی یا بیگانه که در کودکی هم شیر بوده باشند ازدواج کنند.
و زنان نمی توانند با:
پدر, برادر, پسر خواهر, پسر برادر, برادر پدر, برادر مادر, هر پسری خواه خودی یا غریبه که در کودکی هم شیر بوده اند ازدواج کنند.
در دین زرتشت برای خواستگاری روزی را توسط خانواده دختر مشخص می کنند و پسر با بزرگتر خود و خانواده و یا حتی بستگان به خانه دختر می روند تا رضایت دختر را بگیرند و اگر جواب مثبت بود روزی را برای نامزدی مشخص
می نمایند که از طرف خانواده پسر حلقه و یک سینی پر از نقل و چند کله قند و چند متر پارچه جهت لباس دختر به منزل عروس برده می شود و همچنین خانواده عروس دارای یک سینی پر از نقل و چند کله قند و دیگر چیزها می باشند و در این روز دختر و پسر حلقه را به دست یکدیگر می نمایند و بعد از آن روزی را برای ازدواج مشخص می نمایند در دین زرتشت مراسم عقد و ازدواج را مراسم گواه گیری می نامند که موبد خطبه عقد را با رضایت عروس و داماد و پدر و مادر عروس و داماد می خواند که قسمتی از آن چنین است:
امروز که انجمن پیون زناشویی به روش دین نیک مزدیسنی در این جا بر پاست من مه موبد … هستم به گواهی دادار اورمزد رایومند و خرومند ـ به گواهی امشاسپندان فیروزگر به گواهی مهر و سروش و رشن راست, به گواهی فروهر اشوزرتشت اسپنتمان به گواهی نیکان این بزم, از شما … دخت … می پرسم … که … پور … را به داد آیین دین مزدیسنی, به هم تنی و هم روانی, به همسر خود می پذیرید ؟
موبد این سوال را از دختر می پرسد و در صورتی که پاسخ مثبت بود موبد خطاب به پسر می گوید:
از شما … پور … می پرسم که … دخت … را به داد و آ یین دین نیک مزدیسنی, به هم تنی و هم روانی به همسری خود می پذیرید ؟
و هنگامی که موبد پاسخ مثبت را شنید می گوید:
به خجستگی و فرخندگی : من و همه نیکان این انجمن از اورمزد توانا آرزومندیم که به این پیوند زناشویی پایندگی و استواری و مهر و خوشی و شادکامی با افزونی فرزندان نیک و خواسته فراوان و دیرزیوشنی و سرانجام نیک ارزانی بدارد.
و بعد از آن موبد یک سلسله پند و اندرز برای عروس و داماد می خواند و آنها را به خداپرستی, مردم داری, حقوق همسر و دیگران, سازگار بودن و … دعوت می کند.
در دین زرتشت ازدواج موقتی وجود ندارد.
ازدواج در دین اسلام
خداوند انسان را به گونه ای آفریده که بدون همسر, ناقص است فضیلت ازدواج به قدری است که آیات فراوانی در قرآن برای ازدواج آمده شده است.
قرآن زن و مرد را لباس همدیگر می داند و در سوره بقره آیه 187 آمده است:
((هن لباس لکم و انتم لباس لهن))
(زنان لباس شما مردانند و شما مردان لباس زن هایید.)
خداوند متعال آفریدن زن و مرد و قرار گرفتن آنان در کنار یکدیگر را از حکمتها و آیات خود, و ازدواج را سبب مودت و رحمت و آرامش انسان معرفی و در سوره مریم آیه 21 می فرماید:
((من آیاته ان خلق لکم من انفسکم از واجا لتسکنوا لیها و جعل بینکم موده و رحمه ان فی ذلک لایات لقوم یتفکرن))
از آیات و نشانه های (حکیمانه) خداوند این است که برای شما از جنس خودتان همسرانی قرار داد تا در کنار آنان آرامش یابند و میان شما مهر و محبت و رحمت قرار داد. به تحقیق در این کار خداوند, دلائل حکیمانه ایست برای اندیشمندان و متفکران.
این آرامش تنها آرامش معمولی است که روانشناسان مطرح می کنند نیست بلکه علاوه بر آن شامل وقار و ثبات فکری و روحی و احساس ارزشمند بودن و احساس شخصیت کردن و آبرو و حیثیت بیشتر پیدا نمودن نیز می شود.
در اسلام برای انتخاب همسر معیارهای دین و تدین, اخلاق نیک, اصالت خانوادگی, زیبایی حائز اهمیت می باشد.
در دین اسلام یک زن مسلمان هرگز نمی تواند با یک مرد غیر مسلمان ازدواج کند و مرد مسلمان نمی تواند زن غیر مسلمان را به عقد دائم خود در بیاورد.
حتی اگر پس از ازدواج یکی از آن دو از دین در روند عقد ازدواج آنها خود به خود به هم می خورد.
و با محارم زیر نمی توان ازدواج کرد:
ـ محارم نسبی:
خویشاوندانی که از راه هم خونی با شخص محرم می شوند:
برای مردان: مادر, خواهر, دختر خواهر, دختر برادر, عمه و خاله
و برای زنان: رادر, پسر خواهر, پسر برادر, دایی, عمو نمی توانند ازدواج کنند.
ـ محارم سببی:
خویشاوندانی که از راه پیوند زناشویی با آنها بستگی پیدا می کنیم و ازدواج با آنها صحیح نیست.
مردان نمی توانند با مادر زن, دختر زن, زن پدر, زن پسر
و زنان نمی توانند با پدر شوهر, پسر شوهر, شوهر مادر و شوهر دختر ازدواج کنند.
محارم رضایی:
کسانی که به واسطه شیر خوردن از زن دیگری غیر از مادر خود با شرایط خاص حرمت ازدواج دارند.
رسم بر این است که خانواده پسر به خواستگاری دختر می رود و اگر طرفین قبول کردند مراسم نامزدی برگزار می کنند و دوران نامزدی از جهت هایی مهم تر و شیرین تر و پر بارتر و لذت بخش تر از دوران پس از عروسی است در این دوران می توان پایه های زندگی آینده را بنا نهاد و یکی از اموری که در زندگی مشترک نقش حساسی دارد دوران نامزدی است, منظور از دوران نامزدی فاصله بین عقد و عروسی است یعنی عقد صورت گرفته باشد و یا اگر برای عقد دائم آمادگی ندارند و می خواهند در فرصتی و مناسبتی عقد کنند می توانند عقد موقت بخوانند تا زمان عقد دائم فرا رسد.
به واسط عقد ازدواج, زن و مرد حلال می شوند و آن بر دو نوع است
ـ عقد دائم:
آن است که مدت زناشویی در آن معین نشود و زنی که به این روش عقد می کند دائمه گویند.
ـ عقد غیر دائم:
آن است که مدت زناشویی در آن معین می شود, مثلا زن را به مدت یک ساعت, یک روز یا یک ماه یا بیشتر عقد نمایند و زنی که به این روش عقد کند متعه و صیغه می نامند در دین اسلام صداق و مهریه وجود دارد.
صیغه را خود زن و مرد می توانند بخوانند, ولی عموما وکیل از طرف آنها می خواند و وکیل زن می گوید:
زوجت مولکتی … موکلک … علی الصداق المعلوم. سپس بدون فاصله, وکیل مرد می گوید:
قبلت کلی … علی الصداق.
و به این گونه صیغه ازدواج جاری می شود .
فهرست منابع
ـ آیتی. دکتر محمد ابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام, به کوشش ابوالقاسم گرجی, تلخیص جعفر شریعتمداری, چاپ اول زمستان 78
ـ آذر گشسب. اردشیر، بدانیم و سربلند باشیم, انتشارات فروهر.
توفیقی،.حسین آشنایی با ادیان بزرگ, چاپ هفتم بهار 84
ـخلخالی.کاظمی، زناشویی راز خوشبختی, زین العابدین, چاپ دوم زمستان 66
ـ خورشیدرابو .دستور،دانستنیهای ائین زرتشتی, برگرداننده: رشید شهمردان
ـ رشید شهمردان، پرستشگاه زرتشتیان , انتشارات فروهر.
ـفرهنگ مهر. دیدی نو از دینی کهن, فلسفه زرتشت, , چاپ اول 74
ـ قرائتی.محسن، راز نماز,چاپ اول زمستان 68
ـ مظاهری. علی اکبر ،جوانان و انتخاب همسر, چاپ یازدهم پاییز 78
ـ مدرسی. آیت الله سید محمد تقی زندگانی پیامبر گرامی اسلام محمد مصطفی(ص), , مترجم محمد صادق شریعت, چاپ دوم.
ـ نظری منفرد .علی ،روزه و رمضان, انتشارات هجرت قم
ـ ـ هیوم. رابرت ادیان زنده جهان, ترجمه دکتر عبدالرحیم گواهی, چاپ سیزدهم 83
